Redaktörden Gelen Çeviri Neye Benzer?

Bu sayfalarda sürekli olarak redaksiyonun ve son kontrolün öneminden bahsedip duruyorum. Özellikle Türkçe’den diğer dillere doğru yapılan çevirilerde redaktör kullanımı bir zorunluluktur.

Redaktörler profesyonel çeviri sürecinin bir parçasıdır. Eşinize, dostunuza, arkadaşınıza çeviri yapıyorsanız kimse size redaktör kullanmamanın hesabını sormaz belki ama önümüzdeki yıllarda çevirilerde redaktör kullanıp kullanmadığınızı müşterileriniz sormaya başlayacak. Serbest çevirmenlik yapıyorsanız, çeviri yaptığınız dilde bulacağınız bir redaktörle sürekli çalışabilirsiniz. Bu şekilde hem siz yaptığınız işi geliştirmiş olursunuz hem de müşteriniz yapılan işten tatmin olmuş olur. Tabi Türkçe’ye doğru yapılan çevirilerde de son okumanın üçüncü bir göz tarafından yapılması gerektiğini unutmamak gerek.

Aşağıda redaktörün bazı çeviriler üzerinde yaptığı düzeltmeletere örnekler bulacaksınız. Bu örnekler size redaktör kullanmanız gerektiğini hatırlatmalıdır.

Umpire (Hakem, Yan Hakem, Baş Hakem)

Bir müşteri bana “Kriket Kuralları”nı Fransızcaya çevirmek için seçildiğimi söylediğinde “Yuppiiii” dedim kendi kendime. Bu oyunu seviyorum; bir de ilgilendiğim bir konuyla ilgili bir metin çevirmek işi daha da eğlenceli hale getiriyor.

Sonunun o kadar da eğlenceli olduğu söylenemez. Büyüleyici, zor, sinir bozucu ve de yapmaya değerdi ama kesinlikle eğlenceli falan değildi. Çeviriyi yeni gönderdim ve üç hafta boyu sürekli araştırma, saç-baş yolma ve karar alma süreçlerinden sonra daha basit sporlara geçmeyi sabırsızlıkla bekliyorum: Fransa’nın İngiltere’yi ragbide yenmesi keyfimi yerine getirebilirdi. İleride bu tür çevirilerin zorlukları hakkında bir yazı yazmayı düşünüyorum, fakat şimdilik kriketi unutmak daha iyi bir fikir.
Çeviri yaparken ‘Umpire (Hakem)’ kelimesinin kökenini buldum; bunu daha önce bilmiyordum:
Yaklaşık 1400’lerde, noumper, O.Fr. nonper kelimesinden “tek sayı, çift olmayan” , iki kişi arasında hakemlik yapan üçüncü kişiye dair; non not + per “eşit,”  L.’den par. Başındaki -n- yaklaşık olarak 15.y ortalarında  “a noumpere” kelimesinin ,”an oumpere” diye duyulan kelimeden hatalı ayrımı dolayısıyla kaybolmuştur. Aslen bir hukuk terimi (tahkim süreci sırasında iki hakeme başkanlık eden başhakem) olmakla birlikte, 1714 yılında spor müsabakalarında (güreş) kullanılmaya başlanmıştır. Futbolda yardımcı hakem, yan hakem (linesman, assistant referee) anlamında kullanılmış bir sure.. Fiil hali (hakemlik etmek) ise, 1600’lerde isimden türetilmiştir.

Çeviren: Büşra Şahin, Hacettepe Ü. Müt. Ter.
Kaynak: http://www.nakedtranslations.com/en/blog