Onlar çeviriyor milyonlar seyrediyor
Nick’imi söylediğimde bile herkesin tavrı değişiyor
SÜPER güçleri olan kişileri, bu güçlerini keşfetmelerinden sonra karmaşıklaşan hayatlarını anlatan Heroes adlı dizi Türkiye’de de çok beğenilerek izleniyor. Dizinin bu yıl üçüncü sezonu başladı. Televizyondan önce internette izlenebilen diziye alt yazı yazan ise Darkopal lakaplı kişi. Bir şirkette grafiker olarak çalışan Darkopal, son sekiz yıldır çeviri yapıyor. Smallville,
Terminator ve Life dizilerine de Türkçe altyazı yazan Darkopal, bu işe neden girdiğini şöyle anlatıyor: ‘Belli bir dönem film ve dizi çevirisi yapanların sayısı çok azdı. Bir gün Kayıp Balık Nemo’yu izledim. Çevirisinden rahatsız oldum, Türkçe karşılığı olan bazı kelimeler İngilizce olarak bırakılmıştı. ‘Daha iyisini yapabilir miyim?’ sorusu aklıma takılınca da oturup çevirmeye karar verdim. Gerisi de çorap söküğü gibi geldi.’
Doktor Jivago, Darkopal, Asmodeus, Neottoman... Bu isimleri dizi ve filmlerden tanıyoruz ama onlar ne dizi ne de roman kahramanı. İşleri internetten indirilen dizilere gönüllü olarak altyazı hazırlamak. Sanal ortamda büyük saygı görüyorlar ve pek çok film şirketi onlara iş teklifinde bulunuyor
HİRO’YA ÇOK GÜLÜYORUM
‘Heroes’ta konuşmasını çevirirken en zorlandığınız karakter hangisi?’ diye sorduğumuzda Darkopal şu yanıtı veriyor: ‘Hiro Nakamura. Saflıklarına gülmekten çeviri yapamıyorum.’ Çeviri işine girdikten sonra bir yayınevinden kitap çevirisi ve başka bir firmadan da altyazı ve dublaj çevirileri hazırlaması için teklif aldığını anlatan Darkopal ‘Adımı değil de nick’imi söylediğimde, insanların tavrı bir anda değişiyor, farklı yaklaşıyorlar. Çevirdiğiniz diziler hakkında karşılıklı tartışabiliyorsunuz ki bu çok güzel bir duygu’ diyor.
‘Biz sizin yüzünüzden battık’ diyenler var
TÜM bu altyazılar divxplanet.com adresli siteden indiriliyor. Sitenin 55 bin üyesi var, ayda 500 bin altyazı indiriliyor. Siteyi 2004 yılında Neottoman lakaplı reklam ve yayın sektöründe çalışan kişi kurdu. Başka ülkelerin filmleri de izlenmeli anlayışıyla yola çıktığını belirten Neottoman, siteyi neden açtığını şöyle anlatıyor: ‘En basit örneğini verecek olursak, sinema dünyasının efsane ismi Akira Kurosawa’yı Türkçe altyazıyla izlemek için tek alternatifiniz bi site. Ya da yükselen çizgisiyle çarpıcı yapımlara imza atan Asya Sineması’nı izlemenin tek yolu yine biziz.’
Bir ayda yaklaşık 7 milyon kişinin tıkladığı siteden kar etmediğini belirten Neottoman, zaman zaman alınan reklamların sunucu giderleri ve forum lisansları için harcadıklarını söylüyor. Neottoman’ın kendisi de çeviri yapıyor. Şimdiye dek 50 film çevirmiş, bunun yarısı Asya sinemasından örnekler. Bu işi yapmaya başladıktan sonra iş teklifi de aldığını belirten Neottoman ‘10 binin üzerinde sinema filminin Türkçe altyazısına sahip olan bir sitede yönetici konumunda olmak gurur verici’ diyor.
Korsan DVD satanların kendisinden şikayetçi olduğunu belirten Neottoman ‘Bize ‘Sizin yüzünüzden battık, kimse film almıyor’ diyorlar. Bu iş yarı yasal, yarı değil. Ama biz yapmazsak başkası yapacak. Sonuçta korsanı da bir anlamda önlüyor’ diyor.
Tüm dünyada bir dizi çılgınlığıdır sürüyor... Her bir bölümü film gibi çekilen Lost, Heroes, 24, House M.D., Prison Break’in başı çektiği daha pek çok dizi ABD’de yayınlanıyor, oradaki dizi fanatikleri yayınlanan bölümü hemen internete koyuyor ve tüm dünyaya servis ediyor. Dizi fanatikleri dünyanın neresinde olursa olsun diziyi internetten izleyebiliyor. Altyazısı olmayan bu dizileri İngilizce bilmeyenler de seyretmek istiyor. İşte bu noktada devreye altyazı çevirenler giriyor.
BİLGİSAYAR BİLMEK ŞART
Türkiye’de bu işi gönüllü yapan onlarca kişi var. Diziyi internetten indirdikten sonra İngilizce alt yazı metnini de alıyorlar. Sonra metni Türkçe’ye çeviriyorlar. Ardından bu Türkçe metni diziyi izleyerek, diyalogları sahnelere yerleştiriyorlar. Bu, İngilizce ve bilgisayar bilgisi gerektiriyor. Çeviriyi yapanlar, genelde o dizinin fanatikleri. Bu işe birkaç gün ayırarak milyonlarca bütçe ayrılarak çekilen dizilere ufak da olsa bir katkıları olduğunu düşünüyorlar. Dizi altyazılarının indirildiği siteyle ilgili son üç yıldır ciddi yasal bir durum şimdiye kadar olmamış ve onlar bu işi gönüllü yaptıkları için kimsenin hakkını yemediklerini düşünüyorlar.
Peki kim bunlar, neden bu işi gönüllü yapıyorlar? İşte yanıtları...
Sevdiğim filme ben de imza atıyorum
Sanal alemdeki lakabı Asmodeus olan dizi ve film sever ise bir internet sitesinde editör olarak görev yapıyor. Asmodeus, son sekiz yıldır çeviri yapıyor: ‘Eskiden DVD’ler Türkiye’de pek yerleşmemişti, her filmin DVD’sini bulamıyordunuz ve çoğu filminde Türkçe altyazısı olmuyordu. O zamanlar internet ortamında tanıştığım DivX severler bu projeye yeni yeni başlamıştı. Ben de hoşuma giden filmlerin altyazılarını çevirdim.’
Asmodeus şimdiye dek X-Files ve Taken adlı dizilere altyazı çevirdi. Ama onu sanal alemde ünlü yapan asıl çevirisi Yüzüklerin Efendisi adlı filmle oldu. Filmin tüm serisini çevirdi. Bunun dışında tam 24 filmin daha altyazısına imza attı. Profesyonel iş teklifi aldığını da belirten Asmodeus, bu işin manevi getirisini şöyle sıralıyor: ‘İsmim o dizileri ve filmleri izleyenler tarafından biliniyor. Ve bol bol teşekkür alıyorum. En güzeli ise sevdiğiniz bir yapıma ufaktan da olsa bir imzanızı atabilmek.’
House’u Türkçe konuşturan kişi Şırnak’ta doktor
HİÇ kimsenin tanı koyamadığı hastalıklara tanı koyarak onların hayatlarını kurtaran ama bu arada ekibindekilerin psikolojilerini de sürekli bozan Dr. Gregory House’un maceralarının anlatıldığı House M.D. adlı dizi Türkiye’de de çok izleniyor. Bu dizide çok fazla tıbbi terim geçiyor. Hal böyle olunca bir doktor, dizinin altyazısını hazırlamak için gönüllü olmuş. Şırnak’ta görev yapan ‘Sacit’. Bu diziyi çok sevdiğini anlatan Sacit, son altı yıldır çeviri yapıyor. Şimdiye kadar Grey’s Anatomy, Dark Angel, Flash Gordon, gibi dizilerin altyazısını çevirmiş. Bu işe İngilizcesini geliştirmek için başlamış ancak sonrasında hobisi haline gelmiş: ‘Şimdi çeviri yapamadan duramıyorum. Bir eser çıkarmanın verdiği haz bende bir çeşit bağımlılık yaptı.’
Sacit, dizinin bir bölümünün çevirisinin 7-8 saat sürdüğünü söylüyor: ‘Dizide çok fazla tıbbi terim var. Takıldığım bir hastalıkla karşılaşınca hem çeviriyi yapmak için hem de mesleki merakımı giderip bir şeyler öğrenmek için araştırma yapıyorum.’
Lost onu da şöhret yaptı DVD şirketiyle çalışıyor
DÜNYAYI kasıp kavuran dizi kuşkusuz Lost... Bir uçak kazası sonrası başlayan gizem dolu macerayı anlatan diziyi çeviren ise Dr. Jivago... Bu diziyi internetten indirip de izleyenler için altyazıyı çeviren Dr. Jivago, her bölüme bir de not düşüyor: ‘Dr. Jivago iyi seyirler diler.’ Bilgi teknolojileri uzmanı olan Dr. Jivago, 10 yıldır bu isimle sanal dünyada olduğunu söylüyor. Son beş yıldır çeviri de yapan Dr. Jivago ‘George Orwell’in 1984 romanının filmini buldum ama Türkçe altyazısı yoktu. ‘Madem İngilizce biliyorum, neden çevirmeyeyim?’ dedim ve çeviriye başladım’ diyor. Bugüne kadar sayısını bile hatırlamadığı kadar diziye altyazı çevirmiş ama onu şöhret yapan Lost oldu. Dizi o kadar çok seviliyor ki ABD’de yayınlandıktan hemen sonra internetten indirilebiliyor.
Dizi, Dr. Jivago’yu da meşhur etmiş: ‘Eşimin arkadaşları benim Dr. Jivago olduğumu öğrenince çok şaşırmışlar ve tanışmak istemişler. Bir yerde Lost’un bahsi açılıp, arkadaşlarım beni tanıdıklarını söyleyince, oradakiler hakkımda sorular soruyorlarmış.’ Dr. Jivago, bir DVD şirketiyle üç yıldır free-lance olarak çalışıyor.
İnci Döndaş/Star
